اين خانه هاي كله قندي همچون سلولهاي كندو زنبور عسل ساخته شده اند. البته فرم اوليه آنها به صورت طبيعي و بر اثر فوران آتشفشانهاي كوه سهند ايجاد شده كه اين گدازه ها بر اثر قرنها برروي هم سرد و سخت و  كله قندي شده اند.

وجود چشمه هاي زيباي آب معدني براي بيماران كليوي و آرامش و سكوت كوهستان به اضافه هواي بسيار پاك ٬گردشگران بسياري را سالانه به سوي  اين محل ميكشاند.مراتع سرسبز عشايري فضاي مناسبي را براي پرورش زنبور عسل و كشت گياهان دارويي فراهم كرده كه همين يك نوع محل درامدي براي روستاييان محسوب ميشود.

همچنين صنايع دستي مانند بافت گليم و جاجيم و شالهاي رنگين و زيبا نيز يكي ديگر از اشتغالات زنان گون دوغان محسوب ميشود.

معماري اين ساختمانها به قرن ۷ و ۸ ميلادي ميزسد اما پروفسور ديويد رول باستان شناس مشهور انگليسي قدمت گون دوغان را به دوره غارنشيني نسبت ميدهد.اما نخستين جامعه انساني پس از حمله مغولها و در قرن ۷ بود كه از سمت روستاي حيله ور به اينجا كوچ كردند.

گون دوغان سومين روستاي صخره اي جهان است كه دو تاي ديگر يكاپادوكياي تركيه و ديگري داكوتاي آمريكاست اما اين روستا تنها روستاي صخره اي جهان است كه هنور مردم در آن ساكنند و زندگي درآن جريان دارد. (توضيح خودم : نگارنده اين نوشته روستاي ميمند در نزديكي شهر بابك كرمان را در نظر نگرفته كه آن نيز از روستاهاي صخره اي است.)

مسجد روستا با ستون‌هاي سنگي داراي 5 طبقه است  كه از يك طبقه آن براي نماز استفاده مي‌شده و باقي طبقه‌ها براي امور ديگر. مسجد تقريباً 10 سال است كه در حال مرمت و بازسازي است، اما هنوز كار تعمير آن به پايان نرسيده و در حال حاضر فقط مردان از آن استفاده مي‌كنند. كران مسجد يكي از بزرگ‌ترين كران‌هاي روستا است.

امروز ساكنان اين روستا بيش از ۱۰۰ خانوار است كه جمعيتي حدود ۷۰۰ نفر را شامل ميشود.متاسفانه بعضي از خانوارها خانه هاي خود در دل كوه را رها كرده و به پايين كوه آمده و خانه هاي آجري ساخته اند كه اين باعث نوعي تضاد معماري شده است و به شدت بر چهره زيباي روستا تاثير منفي ميگذارد.

داخل خانه ها كوچك و ساده اما تميز است. هر كدام به فراخور صاحبش چند اتاق كوچك دارد كه با طاقچه و پرده و چند پشتي تزيين گشته است. خانه ها عموما چند طبقه هستند. طبقه اول براي آغل حيوانان تعبيه شده و طبقه بعدي براي سكونت آماده ميشود. خانه ها مانند روستاهاي ديگر تپه اي٬ به صورت پلكاني هستند و كوچه هاي باريك با شيب تند آنها را به هم متصل ميكند.

وروديه هر خانه براي بازديد نفري ۲۰۰ تومان است! بدين ترتيب صاحب خانه با خوش رويي شما را وارد حريم خصوصيش كرده و توضيحات و اطلاعات لازم را ادا ميكند. ويژگي سكونت در دل سنگها اين است كه در تابستان خنك و در زمستان تا حدودي گرم ميماند. البتهگون دوغان  زمستان سرد و طولاني دارد به طوريكه فصل توريستي آن تنها از بهار شروع شده و تا اوايل پاييز ادامه ميابد.

يكي از بزرگترين جاذبه هاي توريستي اين دهكده زيبا٬ هتل لاله گون دوغان (كندوان) است.اين هتل سومين هتل صخره اي جهان است و باعث شده تا توريستهاي زياد خارجي براي سكونت در اين روستاي آرام و در دل سخره هاي پر از انرژي به اين هتل بيايند تا جاييكه معمولا از ماه ها قبل اطاقهاي آن رزرو مبياشد.

اين هتل  سال‌ها پيش فقط شامل چند خانه صخره‌اي بود كه همگي به يك هتل تبديل شدند. هتل سنگي <لاله كندوان> كه كارگران بومي و غيربومي بيش از 8 سال به خاطر تراشيدن و شكل دادن آن عرق ريختند و زحمت كشيدند تا به اين زيبايي درآمده است.

هتلي با شبي 120 تا 250 هزار تومان براي هر مسافر.لاله، نخستين هتل صخره‌اي در كشور است. ورودي اين هتل، 5 هزار تومان است. بي‌برو و برگرد. و اين خود نشان مي‌دهد كه چه هزينه‌اي براي ساخت آن صرف شده است.

تصاويري از هتل لاله كندوان-گون دوغان